Bij de overdracht van een familiebedrijf spelen specifieke fiscale regels rond schenkbelasting een cruciale rol. De fiscale behandeling van bedrijfsoverdrachten binnen families kent bijzondere regelingen die aanzienlijke belastingvoordelen kunnen opleveren. Voor ondernemers die hun bedrijf willen overdragen aan de volgende generatie is het essentieel om deze regelgeving goed te begrijpen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste fiscale aspecten, vrijstellingen en aandachtspunten bij het schenken van een onderneming aan familieleden.
Wat zijn de regels voor schenkbelasting bij een familiebedrijf?
Bij het overdragen van een familiebedrijf via schenking gelden specifieke fiscale regels. De basisregels voor schenkbelasting bij familiebedrijven verschillen van gewone schenkingen. U betaalt pas schenkbelasting als de waarde van de schenking hoger is dan uw vrijstelling. Trek de vrijstelling eerst van de schenking af en neem daarná het percentage dat voor u geldt uit de tabel. Met dat percentage berekent u uw schenkbelasting. Is de waarde van de schenking € 154.197 of hoger? Dan betaalt u een hoger percentage over het deel van de schenking dat boven dit bedrag uitkomt.
De aangifte schenkbelasting moet binnen twee maanden na het kalenderjaar waarin de schenking plaatsvond worden ingediend. Dit betekent dat voor een schenking in 2025, de aangifte vóór 1 maart 2026 bij de Belastingdienst binnen moet zijn.
Voor de overdracht van een onderneming gelden specifieke voorwaarden. Zo moet er sprake zijn van een materiële onderneming (geen beleggingsvermogen) en moet de bedrijfsactiviteit worden voortgezet door de opvolger. De bedrijfsopvolger moet de onderneming minimaal vijf jaar voortzetten om de fiscale voordelen te behouden.
Hoe werkt de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) bij schenking?
De Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) is een speciale fiscale regeling die de continuïteit van familiebedrijven bevordert. Deze regeling biedt substantiële vrijstellingen bij de overdracht van ondernemingsvermogen via schenking of erfenis.
Om voor de BOR in aanmerking te komen, moet aan verschillende voorwaarden worden voldaan:
- Het moet gaan om een materiële onderneming of aanmerkelijk belang in een vennootschap die een materiële onderneming drijft.
- De schenker moet minimaal één jaar eigenaar zijn van de onderneming of de aandelen.
- De verkrijger moet de onderneming minimaal vijf jaar voortzetten.
- Bij aandelen in een vennootschap moet de verkrijger deze minimaal vijf jaar behouden.
Krijgt u een bedrijf geschonken en zet u dat bedrijf voort? Dan kunt u een vrijstelling van schenkbelasting krijgen. Bijvoorbeeld als u het familiebedrijf overneemt van uw ouders. Deze regeling heet de bedrijfsopvolgingsregeling. De vrijstelling is in 2025 maximaal € 1.500.000.
Naast de BOR bestaat er ook een doorschuifregeling voor de inkomstenbelasting. Hierdoor hoeft de schenker geen inkomstenbelasting af te rekenen over eventuele stille reserves of goodwill. De verkrijger neemt de fiscale boekwaarden en claims over. Meer informatie over deze regelingen vindt u in onze fiscale adviesdiensten over bedrijfsopvolging.
Welke vrijstellingen gelden er voor schenkbelasting bij bedrijfsoverdracht?
Bij de overdracht van een familiebedrijf zijn er verschillende vrijstellingen van toepassing. De belangrijkste vrijstelling is de BOR, maar er zijn meer mogelijkheden om de fiscale druk te verlagen.
De vrijstellingen bij bedrijfsoverdracht op een rij:
- De voorwaardelijke BOR-vrijstelling: maximaal € 1.500.000 in 2025.
- De jaarlijkse reguliere schenkingsvrijstelling: in 2025 bedraagt deze €6.713 voor schenkingen van ouders aan kinderen.
- De eenmalig verhoogde vrijstelling voor vrij besteedbare doelen: in 2025 kunnen ouders aan kinderen tussen 18 en 40 jaar eenmalig € 32.195 schenken.
Let op: de eenmalig verhoogde vrijstelling voor de eigen woning (voorheen bekend als ‘jubelton’) bestaat vanaf 1 januari 2024 niet meer. Wel kan de eenmalig verhoogde vrijstelling voor vrije besteding worden gebruikt, waarbij het bedrag ook voor de eigen woning kan worden aangewend.
Voor een optimale benutting van deze vrijstellingen is het raadzaam om tijdig een fiscale planning voor bedrijfsoverdracht op te stellen.
Wanneer is het fiscaal gunstig om een familiebedrijf te schenken?
De timing van een bedrijfsoverdracht kan aanzienlijke fiscale gevolgen hebben. Het juiste moment kiezen is daarom essentieel voor een optimale fiscale planning.
Leeftijdsoverwegingen spelen een belangrijke rol. Voor bepaalde vrijstellingen geldt een leeftijdsgrens; zo moet de verkrijger tussen 18 en 40 jaar oud zijn voor de eenmalig verhoogde vrijstelling. Ook de gezondheid en toekomstplannen van de schenker zijn relevant.
De ontwikkeling van de bedrijfswaarde is een andere belangrijke factor. Bij een verwachte waardegroei kan het fiscaal gunstig zijn om eerder te schenken. Hierdoor valt de toekomstige waardestijging buiten de nalatenschap of schenking.
Fasering van de overdracht kan ook voordelig zijn. Door het bedrijf in delen over te dragen, kunnen vrijstellingen mogelijk meerdere keren worden benut. Bovendien kan dit de continuïteit van het bedrijf ten goede komen door een geleidelijke overgang van verantwoordelijkheden.
Voor een gedegen analyse van het optimale moment voor bedrijfsoverdracht is het verstandig om professioneel fiscaal advies in te winnen.
Wat zijn de verschillen tussen schenken en verkopen van een familiebedrijf?
Bij de overdracht van een familiebedrijf staan ondernemers vaak voor de keuze: schenken of verkopen? Beide opties hebben verschillende fiscale consequenties die zorgvuldig moeten worden afgewogen.
Bij schenking:
- De BOR-vrijstelling kan worden toegepast, waardoor de schenkbelasting aanzienlijk wordt verminderd.
- De doorschuifregeling voor inkomstenbelasting voorkomt directe belastingheffing over stille reserves.
- Er vindt geen kapitaalstroom plaats van kind naar ouder, wat financieel voordelig kan zijn voor de opvolger.
- De schenker ontvangt geen vergoeding voor het opgebouwde vermogen in het bedrijf.
Bij verkoop:
- De verkoper ontvangt een koopsom die als pensioenvoorziening kan dienen.
- Over de verkoopwinst moet inkomstenbelasting worden betaald (bij een eenmanszaak) of aanmerkelijkbelangheffing (bij aandelen).
- De koper moet financiering regelen, wat een drempel kan vormen.
- Er zijn mogelijkheden voor gefaseerde betaling of earn-out constructies.
Naast fiscale overwegingen spelen ook emotionele aspecten een rol. Bij schenking kan er meer sprake zijn van dankbaarheid en loyaliteit, terwijl verkoop een zakelijker karakter heeft. Een combinatie van beide methoden is ook mogelijk, bijvoorbeeld door een deel te schenken en een deel te verkopen.
Hoe bereid je een fiscaal optimale bedrijfsoverdracht voor?
Een succesvolle en fiscaal optimale bedrijfsoverdracht vereist gedegen voorbereiding. Het proces begint idealiter jaren voordat de daadwerkelijke overdracht plaatsvindt.
Stappenplan voor een fiscaal optimale bedrijfsoverdracht:
- Bedrijfswaardering: Laat een professionele waardering uitvoeren om de waarde van het ondernemingsvermogen vast te stellen.
- Herstructurering: Overweeg of de huidige bedrijfsstructuur optimaal is voor overdracht. Soms kan een omzetting naar een andere rechtsvorm fiscale voordelen bieden.
- Scheiding ondernemings- en beleggingsvermogen: De BOR geldt alleen voor ondernemingsvermogen, dus overweeg om beleggingsvermogen tijdig af te zonderen.
- Documentatie: Zorg voor een goede vastlegging van de schenking, inclusief duidelijke voorwaarden en afspraken.
- Tijdige aangifte: Dien de aangifte schenkbelasting op tijd in, uiterlijk twee maanden na het einde van het kalenderjaar waarin de schenking plaatsvond.
Het is cruciaal om voldoende tijd te nemen voor dit proces. Een overhaaste overdracht leidt vaak tot suboptimale fiscale uitkomsten en kan de continuïteit van het bedrijf in gevaar brengen. Door tijdig advies in te winnen over fiscale planning bij bedrijfsoverdracht, kunnen veel valkuilen worden vermeden.
Welke valkuilen moet je vermijden bij schenking van een familiebedrijf?
Bij de overdracht van een familiebedrijf via schenking liggen verschillende valkuilen op de loer. Bewustzijn van deze risico’s kan kostbare fouten voorkomen.
Veelvoorkomende valkuilen zijn:
- Onvoldoende documentatie: Een schenking moet goed worden vastgelegd, inclusief alle voorwaarden en afspraken. Zonder deugdelijke documentatie kan de Belastingdienst de schenking in twijfel trekken.
- Niet voldoen aan voortzettingsvereisten: De BOR vereist dat de onderneming minimaal vijf jaar wordt voortgezet. Bij eerdere staking vervalt de vrijstelling met terugwerkende kracht.
- Problemen met de bedrijfsstructuur: Als er te veel beleggingsvermogen in de onderneming zit, kan dit leiden tot beperking van de BOR-vrijstelling.
- Onvoldoende aandacht voor familieverhoudingen: Een ongelijke behandeling van kinderen kan tot conflicten leiden. Overweeg hoe niet-opvolgende kinderen kunnen worden gecompenseerd.
- Te late planning: Een overhaaste overdracht laat weinig ruimte voor fiscale optimalisatie en gedegen voorbereiding.
Ook is het belangrijk om rekening te houden met mogelijke wijzigingen in wetgeving. De fiscale regels rondom bedrijfsopvolging staan regelmatig ter discussie, dus het is verstandig om ontwikkelingen op dit gebied te volgen.
Voor complexe bedrijfsoverdrachten binnen families is het essentieel om te werken met adviseurs die gespecialiseerd zijn in deze materie. Bij DeFiscalisten hebben wij ruime ervaring met het begeleiden van fiscaal optimale bedrijfsoverdrachten en kunnen wij u helpen om deze valkuilen te vermijden.
Conclusie
De fiscale regelgeving rondom het schenken van een familiebedrijf biedt aanzienlijke voordelen, maar vereist zorgvuldige planning en uitvoering. De Bedrijfsopvolgingsregeling vormt hierbij een belangrijke pijler, met een vrijstelling die in 2025 maximaal € 1.500.000 bedraagt.
Een succesvolle bedrijfsoverdracht begint met tijdige voorbereiding, waarbij zowel fiscale als emotionele aspecten aandacht verdienen. Door de juiste timing te kiezen, de bedrijfsstructuur te optimaliseren en valkuilen te vermijden, kan een bedrijfsoverdracht binnen de familie aanzienlijk worden vereenvoudigd.
Bij DeFiscalisten begrijpen we de complexiteit van bedrijfsoverdrachten binnen families. Onze specialisten staan klaar om u te begeleiden bij alle aspecten van dit proces, van waardering en herstructurering tot het optimaal benutten van fiscale regelingen. Neem contact met ons op voor een persoonlijk adviesgesprek over de mogelijkheden voor uw specifieke situatie.